3l: Pertanian

Pengenalan

Terdapat dua kategori pengeluaran pertanian di Malaysia: komoditi dan makanan. Kategori pertama terletak di bawah Kementerian Perusahaan Perladangan dan Komoditi (KPPK); kategori yang kemudian, Kementerian Pertanian dan Industri Makanan (KPIM). Pengeluaran komoditi sebahagian besarnya dikendalikan oleh syarikat besar—sebagai contoh, hanya 40% kelapa sawit diusahakan oleh petani kecil. Sebaliknya, kira-kira 90% pengeluar dalam sektor makanan adalah petani dan pekebun kecil. Walaupun ada peningkatan dalam pengeluaran makanan, Malaysia terus menjadi pengimport bersih makanan, memandangkan kemandirian diri 100% masih lagi mustahil disebabkan oleh dasar dan pelaksanaan yang lemah. Sebahagian daripada import adalah untuk industri tempatan menambah nilai dan eksport kemudian. Import makanan utama ialah buah-buahan dan sayur-sayuran beriklim sederhana, gandum, gula, garam, daging lembu dan kambing. Di peringkat tempatan, permintaan dan keperluan terhadap hasil pertanian semakin meningkat apabila corak penggunaan berubah, terutamanya dalam kalangan penduduk bandar. Apabila wabak COVID-19 tercetus, pengeluaran dan pengedaran makanan tempatan terganggu disebabkan oleh bekalan bahan mentah dan input yang terhad, kekurangan dalam perburuhan dan akses pasaran, halangan dalam rantaian bekalan dan eksport global, serta kelembapan keseluruhan dalam perkhidmatan pertanian kerana sekatan perjalanan dan sekatan pengangkutan. Pada 2020, kita mengimport produk makanan bernilai RM55.5 bilion berbanding eksport bernilai RM33.8 bilion. Ini mengakibatkan peningkatan defisit perdagangan dalam produk makanan berjumlah RM21.7 bilion, perbezaan sebanyak 24.9% daripada tahun sebelumnya. I. Keselamatan dan Kedaulatan Makanan Banyak laporan menyimpulkan bahawa punca kemunduran pertanian negara yang rendah datang daripada kekurangan penggunaan teknologi moden dan petani kecil yang tidak produktif kerana saiz ladang yang tidak ekonomik. Jarang sekali dibincangkan masalah utama petani, seperti ketirisan subsidi yang sebahagian 168

besarnya dinikmati oleh syarikat pembekal dan kontraktor (bukan petani), eksploitasi pasaran input dan harga hasil, monopoli korporat yang menindas, perangkap hutang, dan kemasukan produk asing berkualiti rendah yang murah, tidak dikawal dan mengeksploitasi pihak berkepentingan. Kegagalan kita untuk mengenal pasti masalah sebenar di lapangan hanya akan memburukkan lagi keadaan apabila teknologi dan sistem kawalan baharu diperkenalkan. 1. Beri kebebasan petani ke atas input benih, pertanian dan pilihan pasaran.

1. Longgarkan kawalan yang terlalu formal dalam ekosistem pertanian kita.

2. Mansuhkan undang-undang yang mengawal kebebasan petani, seperti Akta Kualiti Benih dan Pindaan kepada Akta Perlindungan Varieti Baru Tumbuhan 2004.

3. Memecahkan monopoli bekalan input pertanian dan pasaran hasil pertanian, sama ada oleh agensi atau sektor swasta.

(NurFitri Amir Muhammad, Forum Kedaulatan Makanan Malaysia, Cadangan 3L-1) 2. Jangan menandatangani sebarang perjanjian perdagangan bebas (FTA). FTA akan menghapuskan kawalan import ke atas produk pertanian, yang membawa kepada kebanjiran produk murah dan berkualiti rendah dari negara pembekal, yang akan menjejaskan pasaran tempatan. (NurFitri Amir Muhammad, Forum Kedaulatan Makanan Malaysia, Cadangan 3L-1) 3. Nyahpusat ekosistem pertanian—iaitu mewujudkan ekosistem baharu berasaskan alam semula jadi tempatan. Penyahpusatan akan mengurangkan kos dan risiko kegagalan logistik, lebih-lebih lagi sekiranya krisis berlaku. (NurFitri Amir Muhammad, Forum Kedaulatan Makanan Malaysia, Cadangan 3L-1 4. Perkasakan Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan (FAMA) untuk membeli produk petani melalui sistem penyimpanan sejuk di setiap lokaliti. Melalui sistem ini, FAMA juga boleh membantu petani tempatan menjual hasil mereka pada harga berpatutan untuk pasaran tempatan dan eksport. (Ku Nurasyiqin Ku Amir, Aktivis/Ph.D. student, Cadangan 3L-2) 169

5. Laksanakan skala ekonomi yang sederhana melalui penubuhan koperasi atau syarikat tempatan yang terhad di kawasan tersebut. (Bawani K.S., Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-3; NurFitri Amir Muhammad, Forum Kedaulatan Makanan Malaysia, Cadangan 3L-1) 6. Hadkan kawasan ladang. Mencegah pertanian estet berskala besar yang membawa kepada monopoli dan lebih memudaratkan alam sekitar dan kebajikan petani. (Bawani K.S., Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-3) 7. Tukar sistem subsidi semasa kepada bantuan terus kepada petani. Sistem subsidi semasa telah dieksploitasi oleh vendor dan tidak memberi manfaat kepada petani. Bantuan langsung adalah lebih baik, seperti sistem kupon atau kad metrik untuk membeli input pertanian. (NurFitri Amir Muhammad, Forum Kedaulatan Makanan Malaysia, Cadangan 3L-1) 8. Bantu usahawan pertanian kecil dan sederhana bersaing di peringkat yang lebih tinggi tanpa melibatkan syarikat korporat yang telah bertapak. Bantuan kerajaan dalam bentuk kewangan atau sokongan kepada syarikat yang telah bertapak hanya akan membantu mereka mengembangkan monopoli mereka, sehingga merugikan petani kecil dan pengguna dalam jangka masa panjang. (Bawani K.S., Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-3) II. Hak Petani Petani pekebun kecil berdepan dengan risiko yang lebih besar untuk jatuh miskin apabila pendapatan mereka tidak stabil, yang seterusnya menjejaskan dimensi kesejahteraan seperti kesihatan dan keselamatan makanan. Perubahan alam sekitar seperti ketidaktentuan cuaca dan serangan penyakit, wabak COVID-19 dan peningkatan kos sara hidup telah mewujudkan ketidakpastian yang lebih besar kepada petani, menjadikan pekerjaan mereka lebih mencabar. Walaupun Dasar Agro- Makanan Negara bertujuan meningkatkan pengeluaran setiap tahun, hal ini sukar dicapai sekiranya hak petani tidak dipertahankan. 170

9. Naik taraf komponen hak petani sebagai sebahagian daripada dasar Kementerian Pertanian dan Industri Makanan (KPIM). (Ku Nurasyiqin Ku Amir, Aktivis/Ph.D. student, Cadangan 3L-2) Petani pekebun kecil memerlukan beberapa sistem sokongan seperti jaringan keselamatan sosial yang akan menjamin pendapatan mereka semasa tempoh cuaca buruk atau serangan penyakit. Mereka juga memerlukan bantuan daripada pegawai lanjutan, yang mungkin menawarkan nasihat dan bimbingan untuk menambah baik amalan pertanian untuk mendapatkan hasil atau pendapatan yang lebih baik. Pada masa yang sama, perlu ada penilaian kemiskinan antara generasi dalam keluarga petani. Kesan langsung wabak COVID-19 terhadap kehidupan petani ini juga perlu diambil kira, terutamanya berkaitan pemakanan, pendidikan dan kesihatan mental. Secara kolektif, petani kecil perlu memahami hak mereka dan dibenarkan mengambil bahagian dalam proses membuat keputusan di peringkat kerajaan. III: Akses kepada Tanah Tanah adalah nadi kepada pertanian. Pertanian adalah tulang belakang negara, kerana ia menyediakan makanan dan menjana peluang pekerjaan, khususnya di kawasan luar bandar, dan menjadi batu asas kepada pembangunan negara. Oleh itu, kerajaan harus melaksanakan kemahuan politik yang kuat dalam menyediakan tanah ladang kepada petani pekebun kecil dan memastikan keselamatan tanah untuk mereka. Nilai dan syarat sebenar tanah untuk pertanian harus dikekalkan dan dipelihara, dan keutamaan harus diberikan kepada pekebun kecil dan petani sebelum sebidang tanah dipecahkan kepada pihak ketiga untuk pembangunan. 10. Selenggara kawasan pertanian untuk penanaman makanan. (Vijayagandi Ramasamy, Gabungan Penternak/Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-4; Bawani K.S., Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-3; Tan Tean Chee, Persatuan Pertanian Moden Chemor, Cadangan 3L-5) Hanya kira-kira 10% daripada kawasan tanah yang ada yang ditetapkan untuk tujuan pertanian digunakan untuk menanam sayur-sayuran dan buah-buahan. Ini jauh tidak seimbang, berbanding dengan jumlah tanah (lebih 80%) yang digunakan untuk kelapa sawit, getah dan komoditi lain. Jika benar-benar perlu untuk membangunkan semula tanah yang sebelum ini dijamin untuk tujuan pertanian, kerajaan mesti memastikan bahawa penyewa pekebun kecil dan penternak haiwan ternakan diberi pampasan 171

sewajarnya dengan kawasan ladang yang sesuai sebelum diusir, untuk membolehkan mereka meneruskan aktiviti pertanian mereka. 11. Beri petani kecil pajakan selama 20 tahun. (John Ku, Aktivis, Cadangan 3L-6; Tan Tean Chee, Persatuan Pertanian Moden Chemor, Cadangan 3L-5) Dengan masa yang mencukupi, petani akan berkeyakinan bahawa pelaburan mereka dalam membangunkan tanah akan membuahkan hasil. Pajakan ke atas tanah pertanian hendaklah disertakan dengan syarat tanah itu hanya boleh digunakan untuk membekalkan makanan. 12. Ubah suai prosedur operasi standard kerajaan negeri yang berkaitan dengan pelupusan tanah (berimilik tanah) untuk mencerminkan pendekatan hak petani untuk mendapatkan akses kepada tanah. (Vijayagandi Ramasamy, Gabungan Penternak/Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-4; (Bawani K.S., Jaringan MARHAEN, Cadangan 3L-3) Menambah baik peraturan tanah negeri dengan mewujudkan jawatankuasa untuk memantau pengendalian tanah pajakan kerajaan yang digunakan oleh petani kecil. Tanah yang didapati telah ditukar untuk tujuan bukan berkaitan pertanian hendaklah ditebus dan diberikan kepada petani lain. Kata-kata Penutup Nilai potensi sektor pertanian tidak seharusnya diukur semata-mata daripada segi perniagaan dan komoditi; harus juga diambil kira sumbangannya kepada keselamatan makanan, meningkatkan taraf hidup di kawasan luar bandar, kebajikan petani, dan potensinya untuk menjana hasil serta melepaskan sumber ke sektor strategik lain untuk memacu pembangunan sosioekonomi negara. Kerajaan perlu mengakui bahawa sektor ini tidak akan dapat bertahan tanpa melaksanakan pembaharuan penting tanah yang berfungsi untuk mengawal selia isu persaingan penggunaan tanah yang timbul daripada pembangunan tanah, dan membendung tindakan tidak bertanggungjawab pemaju tanah tertentu, terutamanya dari sektor perumahan dan pembuatan, yang telah memberi tekanan yang hebat kepada komuniti petani kecil. Tanpa jaminan makanan, masa depan negara tidak akan terjamin. 172